تنوع ژنتیکی اکوتیپ‌های پونه (Mentha longifolia) در جنوب غرب ایران با استفاده از صفات مورفولوژیکی

پونه (Mentha longifolia syn. Mentha sylvestris) یکی از گیاهان دارویی و معطر ارزشمند متعلق به خانواده نعناعیان است. به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی پونه‌های جنوب غرب ایران، 35 اکوتیپ از شش استان لرستان، اصفهان، فارس، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری مورد مطالعه قرار گرفت. برای بررسی صفات مورفولوژیکی در زمان گلدهی از هر رویشگاه، ده نمونه گیاهی کامل انتخاب و هفده صفت کمی و کیفی برای هر اکوتیپ بررسی شد. نتایج نشان داد که تنوع زیادی در بین اکوتیپ‌ها وجود دارد. تجزیه خوشه‌ای، اکوتیپ‌های مورد مطالعه را به چهار گروه مجزا تقسیم کرد. تجزیه به مؤلفه‌ها صفات مؤثر را در چهار گروه قرارداد که درمجموع 5/81 درصد از واریانس کل را توجیه کردند. صفات تعداد شاخه فرعی، تعداد شاخه گل‌دهنده، تعداد گره و تعداد برگ در بوته در مؤلفه اول قرار گرفتند. طول گیاه با صفات قطر شاخه اصلی و تعداد گره همبستگی مثبتی داشت، بنابراین از آن‌ها می‌توان در برنامه‌های به‌نژادی به منظور افزایش عملکرد بهره جست. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد دو اکوتیپ شماره 6 و 13 (لرستان و فارس) به دلیل داشتن صفات مطلوب و درنهایت میزان اسانس بالا، پتانسیل خوبی برای کشت و توسعه زراعی دارند.